1.Kiedy mogę złożyć wniosek?
To zależy czy składasz wniosek w związku z upływem ważności posiadanego orzeczenia czy z innego powodu. Jeśli składasz wniosek po raz pierwszy, złożyć możesz go w dowolnym czasie (pamiętać jednak trzeba, że w chwili składania wniosku zaświadczenie lekarskie nie może być starsze niż 30 dni). Również jeśli składasz wniosek w związku ze zmianą stanu zdrowia, to znaczy jeśli posiadasz ważne orzeczenie, lecz uważasz, że Twój stan zdrowia się pogorszył (ewentualnie – polepszył) i należy wydać nowe orzeczenie, możesz złożyć wniosek w dowolnym momencie. Jeśli jednak składasz wniosek w celu uzyskania kolejnego orzeczenia, bo poprzednio wydane orzeczenie się kończy (tzw. kontynuacja), to składać wniosek możesz nie wcześniej niż na 30 dni przed datą ważności posiadanego orzeczenia. Przykładowo: jeśli posiadasz orzeczenie wydane do 30 kwietnia danego roku, to składać wniosek o wydanie kolejnego orzeczenia możesz nie wcześniej niż 1 kwietnia tego roku.
2.Czy składając wniosek muszę używać urzędowych druków?
Tak, wniosek składa się na specjalnie opracowanym druku. Również zaświadczenie lekarskie wystawione musi być na obowiązującym druku. W przypadku, gdy Twój stan zdrowia uniemożliwia Ci przybycie do siedziby Zespołu na komisję, wypełnia się dodatkowo druk opisu sytuacji społecznej osoby orzekanej. Wszystkie druki są dostępne w Punkcie Obsługi Klienta w siedzibie Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Tychach oraz na stronie internetowej Zespołu
3.Co muszę dołączyć do wniosku?
Komplet dokumentów składanych w sprawie wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności (lub o niepełnosprawności – u dzieci do 16 roku życia) obejmuje wniosek, zaświadczenie lekarskie (wydane przez lekarza prowadzącego nie wcześniej niż na 30 dni przed dniem złożenia wniosku) oraz dokumentację medyczną potwierdzającą Twój stan zdrowia. Dodatkowo, jeśli Twój stan zdrowia uniemożliwia Ci przybycie do Zespołu na posiedzenie składu, powinieneś dołączyć druk opisu sytuacji społecznej osoby orzekanej. Należy mieć także ze sobą dowód osobisty – do wglądu.
4.Kto może wypisać zaświadczenie lekarskie?
Przepisy mówią, że zaświadczenie lekarskie ma być wystawione przez „ lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się osoba zainteresowana”. Takim lekarzem jest lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (czyli lekarz rodzinny), jak również lekarz specjalista, u którego się leczysz. Możesz zatem wybrać który z lekarzy ma wypisać zaświadczenie. Ważne jest by zaświadczenie spełniało wszystkie wymogi formalne – musi być ono wystawione nie wcześniej niż na 30 dni przed złożeniem wniosku (a nie „na miesiąc przed” – to nie ten sam okres czasu!), musi także w lewym górnym rogu zawierać pieczęć zakładu opieki zdrowotnej lub praktyki lekarskiej lekarza je wypisującego.
5.Jaką dokumentację medyczną mam przynieść?
Dokumentacja medyczna powinna potwierdzać stan zdrowia osoby starającej się o wydanie orzeczenia. Winny to być wypisy z przebytego leczenia szpitalnego, sanatoryjnego czy z izby przyjęć, opisy wykonywanych badań, przeprowadzanych konsultacji, opinie, zaświadczenia itp. Często lekarz-przewodniczący składu orzekającego chce zapoznać się także z kartotekami z poradni leczących.
Dokumentację składa się w postaci kserokopii, przy czym składając wniosek musisz mieć ze sobą do wglądu oryginały – w celu potwierdzenia tych kserokopii za zgodność z okazywanym oryginałem. Jeśli do dokumentacji dołączasz kartotekę a w przychodni leczącej nie udostępniono Ci oryginału, możesz złożyć kserokopię takiej kartoteki, lecz winna mieć ona pieczątki „za zgodność z oryginałem” przystawione np. przez pracownika przychodni (może to być np. pielęgniarka pracująca w rejestracji) czy przez pracownika MOPS.
Jeśli składasz wniosek po raz pierwszy – powinieneś złożyć całość dokumentacji medycznej potwierdzającej Twój stan zdrowia. Jeśli składasz wniosek po raz kolejny, dokumentacja medyczna winna obejmować okres od ostatnio wydanego orzeczenia (przykładowo: jeśli orzeczenie wydano 01.06.2015 r. to składasz dokumentację powstałą w okresie od czerwca 2015 r. do dzisiaj).
6.Czy muszę składać wniosek osobiście?
Nie, wniosek może złożyć w Twoim imieniu dowolna osoba. Ważne, by miała ze sobą wymagany komplet dokumentów oraz – do wglądu – Twój dowód osobisty. Wniosek można także nadać pocztą (wtedy wymagane będzie jednak aby dokumentacja medyczna dołączana do wniosku i zaświadczenia lekarskiego była złożona w oryginałach bądź kserokopiach potwierdzonych za zgodność z oryginałem).
Również wnioski o wydanie orzeczenia dla dzieci do 16 roku życia, dla osób pomiędzy 16 a 18 rokiem życia oraz dla osób ubezwłasnowolnionych nie muszą być składane osobiście przez rodzica czy też opiekuna prawnego dziecka. Wystarczy, że są prawidłowo podpisane przez taką osobę. Poza dowodem rodzica dziecka należy mieć wówczas do wglądu – jeśli dziecko nie ma dowodu osobistego – odpis skrócony aktu urodzenia, legitymację szkolną czy paszport dziecka.
7.Dlaczego nie mogę złożyć dokumentacji medycznej w zwykłych kserokopiach?
Zgodnie z odpowiednimi przepisami wartość dowodu w postępowaniu administracyjnym prowadzonym na podstawie Kodeksu postępowania administracyjnego (a takie postępowanie toczy się w wyniku złożonego przez Ciebie wniosku) mają jedynie dokumenty oryginalne albo potwierdzone za zgodność z oryginałem. Dlatego jeśli do wniosku dołączysz dokument w formie „zwykłej” kserokopii , w ciągu kilku dni otrzymasz z Zespołu oficjalne pismo, w którym zostaniesz wezwany do okazania albo nadesłania pocztą oryginału takiego dokumentu („wezwanie do uzupełnienia braków formalnych”).
8.Co jeśli z powodu stanu mojego zdrowia nie mogę przybyć na komisję?
To, że nie możesz przybyć na posiedzenie składu orzekającego do siedziby Zespołu, wskazujesz sam we wniosku (rubryka 5.2), ale potwierdzić musi to także lekarz wystawiający dołączane do wniosku zaświadczenie lekarskie (w przedostatnim wersie rubryki 9 druku zaświadczenia). W takim wypadku skład orzekający wyda orzeczenie w trybie zaocznym (to znaczy bez Twojej obecności – jedynie na podstawie złożonych dokumentów), ewentualnie skład przyjedzie do Ciebie do domu (zdarza się to jednak rzadko). Jeśli nie możesz przybyć na posiedzenie, to składając wniosek musisz złożyć jeszcze jeden druk – opis sytuacji społecznej (dostępny w Punkcie Obsługi Klienta bądź na stronie www.pzon-tychy.pl ).
9.Czy stopień niepełnosprawności to to samo co grupa inwalidzka?
Nie. Orzeczenia o niezdolności do pracy (dawniej: grupy inwalidzkie) wydawane są w ZUSie dla celów rentowych, a orzeczenia o stopniu niepełnosprawności wydawane są w zespołach takich, jak nasz, dla pozostałych celów, tak zwanych „celów nierentowych”. Oznacza to, że jeśli w jakiejś instytucji, aby skorzystać z jakiegoś uprawienia, musisz pokazać dokument świadczący o tym, że jesteś niepełnosprawny, będziesz musiał dysponować orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności (lub legitymacją wydaną na podstawie takiego orzeczenia).
10.Czy w zespole orzekającym mogę uzyskać coś więcej niż orzeczenie?
Po wydaniu orzeczenia w zespole orzekającym możesz wyrobić sobie legitymację osoby niepełnosprawnej, a także kartę parkingową (jeśli przyznano ją w orzeczeniu). W celu uzyskania innych uprawnień czy ulg wynikających z orzeczonej niepełnosprawności musisz skontaktować się z właściwymi urzędami czy innymi instytucjami. Na przykład, jeśli otrzymałeś orzeczenie pozwalające na wypłatę zasiłku pielęgnacyjnego, to aby otrzymywać takie świadczenie musisz udać się do właściwego z uwagi na miejsce Twojego zamieszkania ośrodka pomocy społecznej i tam dopełnić dalszych formalności. Świadczenia takie nie będą Ci bowiem wypłacane „automatycznie”.
11.Jak długo muszę czekać na orzeczenie?
Okres oczekiwania na posiedzenie składu orzekającego to około kilku tygodni. Może być tak, że zawiadomienie o terminie posiedzenia otrzymasz w ciągu dwóch-trzech tygodni od złożenia wniosku, może być jednak i tak, że będzie to trwało do dwóch miesięcy. Zależy to między innymi od liczby osób starających się o orzeczenie (czyli liczby złożonych wniosków), od tego czy lekarz orzecznik chciał od Ciebie dodatkową dokumentację medyczną, czy byłeś wzywany do uzupełnienia braków formalnych we wniosku albo czy postępowanie w Twojej sprawie było zawieszane.
12.Co jeśli nie zgadzam się z otrzymanym orzeczeniem?
Jeśli nie zgadzasz się z otrzymanym orzeczeniem, możesz złożyć odwołanie. Masz na to 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia (tzn. od dnia kiedy odebrałeś przesyłkę zawierającą orzeczenie – a nie od daty posiedzenia składu). Odwołanie należy sporządzić na piśmie i skierować je do Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Katowicach, złożyć je jednak należy w naszym Zespole w Tychach. Poza tym nie ma specjalnych wymogów odnośnie tego, co powinno zawierać odwołanie. Wystarczy, że napiszesz, że nie zgadzasz się z orzeczeniem. Jeśli jednak wskażesz z czym dokładnie oraz dlaczego się nie zgadzasz, składowi orzekającemu będzie łatwiej odnieść się do Twoich zarzutów. Zgodnie z procedurami, w ciągu 7 dni od wpływu odwołania do naszego Zespołu, ten sam skład orzekający, który wydawał w Twojej sprawie orzeczenie, jeszcze raz zastanowi się nad Twoją sprawą i ma możliwość zgodzenia się z Tobą i wydania jeszcze raz „poprawionego” orzeczenia – zgodnie z Twoim żądaniem. Jeśli jednak tutejszy skład orzekający nie zgodzi się z Tobą, odwołanie wraz z całością akt sprawy (w tym z całą zgromadzoną w sprawie dokumentacją medyczną) zostanie przesłane do Zespołu Wojewódzkiego w Katowicach, gdzie będziesz jeszcze raz zapraszany na posiedzenie składu orzekającego, tym razem w zespole odwoławczym. Z kolei od orzeczenia zespołu odwoławczego możesz jeszcze odwoływać się do sądu.
13.Czy po uzyskaniu orzeczenia mogę otrzymać legitymację osoby niepełnosprawnej?
Tak, po uzyskaniu orzeczenia o stopniu niepełnosprawności (a w przypadku dzieci do 16 roku życia – o niepełnosprawności) można zwrócić się z wnioskiem o wydanie legitymacji osoby niepełnosprawnej. Wymagane jest wtedy wypełnienie stosownego wniosku (dostępnego w Punkcie Obsługi Klienta oraz na stronie internetowej Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Tychach (www.pzon-tychy.pl), okazanie do wglądu orzeczenia, na podstawie którego starasz się o legitymację, oraz dostarczenie do Zespołu aktualnego (to znaczy nie starszego niż w dowodzie osobistym) zdjęcia o formacie 3,5 na 4,5 cm. Jeśli dysponujesz kilkoma orzeczeniami, legitymacja zostanie wydana na ostatnie (najnowsze) z posiadanych przez Ciebie orzeczeń. Wydanie legitymacji jest bezpłatne. Jedynie w przypadku, gdyby legitymacja została zniszczona bądź zgubiona, za wydanie duplikatu pobierana jest opłata w wysokości 15 zł (należy ją wpłacić na konto Zespołu 94 1240 1330 1111 0010 6089 9410 – z dopiskiem „duplikat legitymacji dla… (imię i nazwisko)”) a do wniosku o wydanie legitymacji dołączyć potwierdzenie dokonania opłaty.
Legitymację można uzyskać po uprawomocnieniu się orzeczenia, to znaczy jeśli po upływie 14 dni od jego odbioru nie złożono odwołania. Czas ten można skrócić wypełniając w Zespole odpowiedni druk, w którym możesz zrzec się prawa do złożenia odwołania. Legitymacja zostanie wydana na okres na jaki wydano Twoje orzeczenie, lecz nie dłużej niż na 5 lat w przypadku dzieci lub na 10 lat w przypadku dorosłych. Wyjątek dotyczy osób powyżej 60 roku życia – jeśli dla takiej osoby wydano orzeczenie na stałe, również legitymacja będzie ważna bezterminowo.
Na wydanie legitymacji czeka się obecnie do 4 tygodni, są one bowiem produkowane przez jeden podmiot w Warszawie dla całego kraju.
14.Czy mogę wyrobić kartę parkingową?
Kartę parkingową możesz uzyskać jeśli dysponujesz ważnym orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności (o niepełnosprawności – w przypadku dzieci do 16 roku życia), w którym skład orzekający przyznał prawo do korzystania z takiej karty. Mówi o tym punkt 9 tak zwanych wskazań w tym orzeczeniu. Jeśli karta została przyznana, możesz złożyć wniosek o jej wydanie w naszym Zespole (bądź dowolnym innym zespole powiatowym / miejskim w Polsce). Należy mieć ze sobą orzeczenie (do wglądu), aktualne (czyli nie starsze niż w dowodzie osobistym) zdjęcie o formacie 3,5 na 4,5 cm, a także dowód wpłaty kwoty 21 zł na konto Zespołu ( 94 1240 1330 1111 0010 6089 9410 – z dopiskiem „karta parkingowa dla… (imię i nazwisko)”). Najważniejsze, że wniosek taki musisz złożyć osobiście (zostaniesz poproszony o złożenie podpisu pod wnioskiem w obecności pracownika Zespołu). Jest tak nawet wtedy, jeśli orzeczenie wydano w Twojej sprawie bez Twojego udziału. Przepisy nie przewidują bowiem możliwości złożenia wniosku o kartę parkingową np. przez pełnomocnika. Jedyny wyjątek dotyczy osób ubezwłasnowolnionych (za których wniosek składa opiekun prawny) oraz osób poniżej 18 roku życia (dla których wniosek składa ich przedstawiciel ustawowy – najczęściej będzie to rodzic dziecka). Na wydanie karty parkingowej czeka się z reguły kilka dni. Kartę można uzyskać po uprawomocnieniu się orzeczenia, to znaczy jeśli po upływie 14 dni od jego odbioru nie złożono odwołania. Czas ten można skrócić wypełniając w Zespole odpowiedni druk, w którym możesz zrzec się prawa do złożenia odwołania. Karta zostanie wydana na okres, na jaki wydane zostało orzeczenie, jednak nie dłużej niż na 5 lat.
15.Jak korzystać z karty parkingowej?
Z karty parkingowej korzystać może ten, kto ją uzyskał. Nie ma tutaj znaczenia czyim samochodem jest przewożony, karta nie jest bowiem przypisana do konkretnego samochodu, a do osoby. Kartę należy umieścić za przednią szybą samochodu stroną z hologramem do góry. Posiadając kartę możesz korzystać z miejsc parkingowych przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych („kopert”), możesz także nie stosować się do niektórych znaków drogowych, takich jak zakaz ruchu czy zakaz postoju.